Năm 1428, cuộc khởi nghĩa chống giặc Minh kết thúc thắng lợi, Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, đặt niên hiệu Thuận Thiên, khôi phục quốc hiệu Đại Việt mở ra một giai đoạn phát triển mới của chế độ quân chủ tập quyền trong lịch sử Việt Nam với vương triều Lê sơ (1428 - 1527).
Hệ thống hành chính quốc gia thời Lê sơ, đặc biệt ở thời Lê Thánh Tông, thể hiện tính tập trung từ dưới lên trên, từ địa phương đến trung ương, đề cao quyền hành toàn diện của người đứng đầu Nhà nước, điều này rất quan trọng với một quốc gia thống nhất. Hệ thống này đã đạt đến đỉnh cao của mô hình Nhà nước quân chủ chuyên chế, quan liêu như đánh giá của nhà sử học E.O.Berzin Đông Nam Á thế kỉ XV - XVIII là “Có trình độ chuyên môn hóa cao hơn hẳn các nước khác ở khu vực Đông Nam Á và thậm chí ngay cả phương Tây thời Trung cổ cũng không biết tới một chính quyền với các cơ quan chức năng hoàn chỉnh đến như vậy”.
Hiện vật tiêu biểu