Thanh Hóa vốn là hậu phương chiến lược vững chắc, đóng góp sức người, sức của to lớn trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Ngay từ những ngày đầu thành lập, Bảo tàng Thanh Hóa đã coi sưu tầm hiện vật là cầu nối để quá khứ đến gần hơn với hiện tại và tương lai. Nhiều chuyến điền dã đã được tổ chức, cán bộ bảo tàng về tận các địa phương, đến từng gia đình cựu chiến binh, dân công hỏa tuyến để tiếp nhận kỷ vật quý, có hiện vật chỉ còn duy nhất, mang giá trị vô giá, được lưu giữ nhờ tâm huyết của nhân dân.

Với chủ đề kháng chiến chống Pháp, hiện vật nổi bật là chiếc xe đạp thồ của ông Trịnh Ngọc (thị xã Thanh Hóa), lập kỷ lục vận chuyển 345,5 kg lương thực trong một chuyến tiếp vận, góp phần vào chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử 1954. Bảo tàng còn sưu tầm, lưu giữ nhiều những kỷ vật của các lực lượng tham gia trong chiến dịch Điện Biên Phủ, quân trang, quân dụng như mũ cối, áo trấn thủ, dép cao su, bát sắt, khăn mặt, dao, lược… những kỷ vật mộc mạc mà thiêng liêng, minh chứng cho tinh thần “tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”.

Ở chủ đề kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhiều hiện vật quý đã được bổ sung: sưu tập vũ khí ở Hàm Rồng, các Quyết tâm thư và đơn tình nguyện (có lá đơn viết bằng máu), quân trang, thư từ, dụng cụ y tế, kỷ vật đời thường… Đặc biệt, các Huân, Huy chương, Huy hiệu, Bằng khen - phần thưởng cao quý của Đảng và Nhà nước dành cho tập thể và cá nhân tỉnh Thanh Hóa.

Sau khi bảo quản, nhiều hiện vật được lựa chọn trưng bày trong phòng thường trực, triển lãm chuyên đề và lưu động. Những chiếc xe đạp thồ, bộ quân trang sờn cũ, lá thư viết bằng máu hay tấm Huân chương lấp lánh… khi hiện diện trong trưng bày đã khơi dậy niềm xúc động, tự hào, hun đúc tinh thần yêu nước cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ.

Trong hai cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc, Thanh Hóa đã có những đóng góp to lớn với hàng vạn tấn lương thực, hàng vạn thanh niên nhập ngũ, hàng nghìn dân công hỏa tuyến ngày đêm tiếp tế cho tiền tuyến. Chính vì thế, đến hôm nay nhiều kỷ vật kháng chiến vẫn được người dân Thanh Hóa gìn giữ như ký ức thiêng liêng của một thời hào hùng. Đây là nguồn tư liệu quý cần tiếp tục được khai thác, sưu tầm, bổ sung cho Bảo tàng, góp phần gìn giữ và lan tỏa giá trị lịch sử đến các thế hệ mai sau.

Khi các nhân chứng lịch sử tuổi cao ngày một thưa vắng, việc sưu tầm hiện vật kháng chiến sẽ gặp khó khăn hơn. Chính vì vậy, Bảo tàng Thanh Hóa đã và đang phối hợp với Hội Cựu chiến binh, Hội Thanh niên xung phong, chính quyền các địa phương trong tỉnh, các nhà sưu tập tư nhân, đồng thời trực tiếp điền dã, tiếp nhận hiện vật từ cộng đồng làm cho kho tư liệu ngày càng phong phú, bảo đảm gìn giữ và phát huy giá trị truyền thống cách mạng một cách bền vững.

Bảo tàng Thanh Hóa trân trọng kêu gọi các cựu chiến binh, dân công hỏa tuyến, các gia đình và tổ chức trong, ngoài tỉnh tiếp tục hiến tặng hiện vật kháng chiến. Mỗi kỷ vật gửi về bảo tàng không chỉ góp phần làm giàu thêm tư liệu lịch sử, mà còn là sự tri ân sâu sắc đối với thế hệ cha anh đã hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc. Đó cũng là cách để hành trình sưu tầm tiếp tục nối dài, để ký ức hậu phương lớn Thanh Hóa mãi được lưu truyền và tỏa sáng.

  

Sưu tập quân trang, quân dụng của chiến sĩ Thanh Hóa tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu tại các chiến dịch, gđ 1950-1954.

Những kỷ vật của các chiến sĩ Thanh Hóa sử dụng trong thời gian tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ (1954).

  

Bộ sưu tập Huân chương, Huy chương, Huy hiệu, Kỷ niệm kháng chiến của quân và dân Thanh Hoá trong kháng chiến chống Pháp.

Giấy khen, Giấy chứng nhận, Giấy giới thiệu của chiến sĩ, dân công Thanh Hóa phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ.

Sưu tập vũ khí của quân và dân Hàm Rồng